ประเพณีบุญบั้งไฟ จังหวัดยโสธร

ประเพณีบุญบั้งไฟ เป็นประเพณีของภาคอีสานรวมไปถึงฝั่งประเทศลาว มีตำนานที่เอามาจากนิทานพื้นบ้านของภาคอีสานที่ได้กล่าวไว้ว่า เหตุที่ชาวบ้านได้จัดงานประเพณีนี้ขึ้นก็เพื่อบูชาพระยาแถน หรือเทพวัสสกาลเทพบุตร โดยที่ชาวบ้านต่างเชื่อกันว่า พระยาแถน มีหน้าที่ควบคุมฝนให้ตกตามฤดูกาล อีกทั้งท่านยังมีความชอบเกี่ยวกับไฟเป็นอย่างมาก หากหมู่บ้านไหนที่ไม่ยอมจัดประเพณีบุญบั้งไฟ ฝนก็จะไม่ตกตามฤดูกาล ซึ่งอาจจะทำให้เกิดภัยพิบัติกับหมู่บ้านได้ โดยที่ช่วงเวลาของประเพณีบุญบั้งไฟ คือ เดือนพฤษภาคมของทุกปี

ยังมีความเชื่ออีกว่านอกจากมีโลกมนุษย์แล้วยังมีทั้งโลกของเทวดา ซึ่งโลกเทวดานี้ มนุษย์อยู่ใต้อิทธิพลของเทวดา จึงมีการรำผีฟ้าแสดงถึงการนับถือแก่เหล่าเทวดาแล้วเรียกเทวดาเหล่านี้ว่า “แถน” และ เชื่อว่าเทวดามีความสามรถควบคุม ฝน ฟ้า ลม หากทำให้เทวดาทั้งหลายมีความสุข มนุษย์ก็จะมีความสุขไปด้วย ดังนั้นจึงมีพิธีบูชาแก่เหล่าเทวดา ประเพณีการจุดบั้งไฟก็เป็นอีกหนึ่งที่แสดงความเคารพหรือแสดงความภักดีแก่เทวดา ชาวอีสานส่วนใหญ่จึงเชื่อว่า การจุดบั้งไฟเป็นการขอฝนจากพระยาแถนนั้นเอง

ในวันงานชาวบ้านจะช่วยกันเตรียมงาน โดยแต่ละฝ่ายมีหน้าที่ที่แตกต่างกัน เช่น ฝ่ายแม่ครัวจะเตรียมข้าวเตรียมปลาไว้เพื่อเลี้ยงแขกต่าง ๆ ฝ่ายช่างฟ้อนจะเตรียมจัดขบวนเพื่อไว้สำหรับการแห่บั้งไฟ ส่วนพวกผู้ชายทั้งหลายที่เป็นช่างฝีมือจะช่วยกันทำบั้งไฟและตกแต่งให้สวยงาม พอถึงวันเตรียมงาน ชาวบ้านก็จะมาตั้งขบวนกัน เพื่อแห่บั้งไฟไปรอบ ๆ หมู่บ้านเป็นงานที่มีแต่ความสนุกสนานกันอย่างทั่วหน้า ในขบวนจะมีการรำเซิ้งตามบั้งไฟ และส่วนในวันที่จะต้องจุดบั้งไฟก็อาจจะเป็นอีกวันหนึ่ง วันนั้นจะเป็นวันที่ชาวบ้านจะนำบั้งไฟของแต่ละหมู่บ้านมาจุดแข่งกัน หากของใครสามารถขึ้นได้สูงสุดก็จะเป็นผู้ชนะ แต่ถ้าหากของใครแตกจะถือว่าแพ้และต้องโดนลงโทษโดยการจับโยนลงโคลนนั้นเอง